Jou5
Aktivite 4
#istwa

Pote Chay Youn Pou Lòt

Apre siklòn Matye te fin pase nan sid peyi a, mwen tap fè yon repòtaj nan yon ti kominote ki te fè fas ak anpil difikilte apre yon gwo siklòn sa. Tèren yo te detwi, kay anpil moun te kraze, epi wout prensipal yo te bloke. Men, nan mitan tout pwoblèm sa yo, m te sezi wè fòs ak solidarite nan kominote a.

Mwen rankontre yon dam ki rele Rosali, ki t ap mache ak yon galon dlo sou tèt li pou pote bay vwazen li yo. Pandan l ap mache, yon lòt jèn gason vini, li pran galon an sou tèt li pou ede l. Rosali souri epi li di: “Se konsa nou toujou fè, lè youn pa ka, lòt la ede.” Kote youn echwe, yon lòt pran kontwòl epi kontinye.

Jou sa a, kominote a te reyini pou netwaye ansanm, menm moun ki te fin pèdi prèske tout bagay t ap ede. Yo di m: Menm lè lavi difisil, se ansanm nou pi fò. Se nan fè youn pou lòt, nan sipòte ak konprann youn lòt, nou jwenn fòs pou rebati.


Moral:
Motivasyon, lanmou pou lòt, ak solidarite fè yon kominote vinn solid menm nan moman ki pi difisil yo. Fòk nou pa janm bliye ke chak aksyon, menm yon ti aksyon senp, ka fè yon gwo diferans nan lavi yon lòt moun.

#kreyòl #kwaaze #konkou

#jou4 #tach2 #konkou #kwaaze #kreyòl
📌Yon Légende ke Anpil nan Nou pa Konnen: Omaj pou Maurice Sixto
Maurice Sixto, yon non ki ta dwe make nan kè chak Ayisyen, se te yon pwofon narratè ak vwa san parèy nan istwa ak kilti nou. Li pa t jis yon istoryen oral, men yon atis ki itilize pawòl pou dekri reyalite sosyal Ayiti ak presizyon ak imè. Malerezman, anpil nan nou pa vrèman konnen ki valè travay li te fè ni enpòtans eritaj li nan lavi nou jodi a.
Maurice Sixto te yon mèt nan kont "lodyans", yon stil istwa oral ki melanje imajinasyon ak verite piman bouk. Atravè lodyans li yo, li t ap rakonte lavi chak jou pèp ayisyen an—mizè, espoa, ipokrizi sosyete a—ak yon ironie ki touche kè nenpòt moun k ap koute. Li te konn jwe sou mo ak ekspresyon pou bay lavi pèsonaj yo, tankou "Ti Sentaniz" oswa "Madam Sara," ki toujou rete nan memwa moun ki tande yo.
Sixto pa t gen pè pale sou reyalite difisil tankou esklavaj domestik, k ap devwale atravè istwa timoun restavèk yo, yon fenomèn ki toujou ap malmennen Ayiti. Nan yon tan kote anpil moun te pito fè silans sou pwoblèm sa yo, Sixto te sèvi ak talan li pou fè tout sosyete a reflechi sou move kondisyon moun k ap viv nan majò sin.
Trè souvan, legliz, lekòl, ak menm elik sosyete a konn gade kreyativite lodyans ak mepri, konsidere l kòm bagay frivòl. Men, Sixto, ak senplisite ak verite, te montre nou ke konsyans ak chanjman ka sòti nan nenpòt fòm atistik. Jodi a, nou ta dwe pran yon moman pou rekonèt ke travay li se yon eritaj ki ka sèvi kòm zouti edikasyonèl ak enspirasyon pou jenerasyon kap vini yo.
Maurice Sixto se pa sèlman yon kontè istwa, men yon konseye kiltirèl ke Ayiti te genyen—yon légende ke anpil nan nou pa janm vrèman aprann dekouvri. Se pou mo li yo kontinye ekòte nan zòrèy nou, e se pou memwa li rete vivan nan kè tout Ayisyen.

Jou5
Aktivite 1

Kreyòl: Yon Lang Ki Gen Fòs Pou Devlopman Sosyal

Lang Kreyòl pa sèlman yon zouti kominikasyon, men li se fondasyon kilti ak idantite pèp Ayisyen an. Nan chak reyalite sosyal nou, lang lan pran yon plas kle nan fason nou kominike, kolabore, epi grandi ansanm kòm yon kominote. Konsa, Kreyòl jwe yon wòl fondamantal nan devlopman sosyal Ayiti, paske li fè nouvèl, konesans, ak enfòmasyon enpòtan yo aksesib pou tout moun, kèlkeswa nivo edikasyon yo oswa kote yo soti.


Pwomosyon sante piblik ak pwogram sosyal vin pi pwisan lè yo itilize Kreyòl pou enfòme ak edike popilasyon an. Moun konprann pi byen prensip sante ak sekirite lè yo jwenn enfòmasyon nan lang natif natal yo, epi sa ede anpil nan pwoteksyon ak swen kominotè. Lè kanpay sante yo fèt an Kreyòl, moun gen plis chans pou yo konprann epi suiv konsèy medikal yo, sa ki kontribye nan amelyorasyon kalite lavi tout moun.


Enpòtans lang Kreyòl nan devlopman sosyal pehi a pa ka neglije. Se yon zouti ki pèmèt tout moun konprann, angaje, epi patisipe aktivman nan chanjman yo vle wè nan lavi yo ak nan sosyete yo. Kreyòl se fòs k ap pote devlopman sosyal peyi a pi lwen, epi se avni ki garanti yon Ayiti kote chak moun santi yo wè, tande, epi respekte. Se nan lang nou menm ke devlopman reyèl ka fèt, e avèk lang Kreyòl la, avni devlopman sosyal Ayiti ap plis solid e dirab.

#konkou #kwaaze #kreyòl

#jou4 #tach1 #kreyòl #konkou #kwaaze
📌Istwa ak Rasin Lang Kreyòl
Lang kreyòl se youn nan pi gwo patrimwàn kilti Ayiti e li pote nan li yon istwa rich ki travèse epòk esklavaj, kolonizasyon, ak rezistans. Kreyòl la te pran nesans nan fen 17yèm syèk la, lè Afriken ki te vin kòm esklav te oblije kominike ak kolon fransè yo, malgre baryè lengwistik ki te egziste ant diferan gwoup etnik yo. Se nan melanj lang fransè a ak divès lang Afriken, tankou Fon, Ewe, ak Yoruba, ke lang kreyòl la te pran fòm li.
Kreyòl la pa t jis yon mwayen kominikasyon; li te tounen yon zouti rezistans kont opresyon kolon yo. Esklav yo te itilize kreyòl la pou kreye solidarite ant yo epi bay tèt yo fòs nan lit yo pou libète. Malgre pozisyon dominan lang fransè a nan epòk kolonyal la, kreyòl te kenbe yon plas espesyal kòm lang pèp la, lang ki te pèmèt kominote esklav yo kominike ak metrize reyalite yo.
Apre Ayiti te vin premye nasyon nwa endepandan nan 1804, lang kreyòl la te kontinye evolye. Men, pandan plizyè syèk, fransè a te rete lang ofisyèl edikasyon ak gouvènman, pandan kreyòl te konsidere kòm yon "lang senp" oswa "lang peyizan." Se pa jiskaske ane 1980 yo ke kreyòl te vin ofisyèlman rekonèt kòm youn nan de lang nasyonal Ayiti, ak egalite ak fransè.
Jodi a, lang kreyòl reprezante fyète, idantite, ak inite. Li sèvi pa sèlman kòm mwayen kominikasyon chak jou, men tou kòm zouti ekspresyon atistik nan mizik, literati, ak teyat. Kreyòl la se yon egzanp vivan ki montre kijan melanj kilti yo ka kreye yon lang rich ak dinamik, ki pa sispann grandi ak adapte li ak nouvo tan yo.

#jou4 #aktivite4

#konkou #kwaaze #kreyòl #konpetisyon

#jou4 #aktivite3
Hashtag sa a ankouraje travay pou yon devlopman dirab atravè lang kreyòl la:
#travaybyenpouyonpibondemen

#konkou #kwaaze #kreyòl #konpetisyon

#jou4 #aktivite2
Atis ayisyen yo merite tout respè ak onè ke li posib pou nou ba yo paske yo kontribiye anpil nan evolisyon lang kreyòl ayisyen an,yo pote li devan sèn entènasyonal la sa ki fasilite tout entèraksyon avèk lòt pèp
#kwaaze #konkou #kreyòl #konpetisyon

#jou4 #aktivite1
Istwa ak rasin lang kreyòl la gen yon istwa rich ak konplèks ki konekte ak listwa esklavaj, kolonyalis, ak kontak ant divès pèp nan Karayib la ak Amerik santral ak sid. Lang kreyòl la te devlope sitou nan kontèks koloni ewopeyen an, kote Afriken ki te vin esklav te melanje ak lòt pèp, tankou Endyen natifnatal, Ewopeyen, ak moun Azi
#kwaaze #kreyòl #konpetisyon #konkou

#jou3 #tach4 #kreyol #konkou #kwaaze
#kreyòlpousiksèbiznis? se Yon hashtag ki ankouraje antreprenè ayisyen yo sèvi ak lang kreyòl pou devlope biznis yo avèk efikasite. Li montre kijan kominike nan kreyòl ranfòse koneksyon ak kliyan, bati konfyans, epi fasilite aksè a nouvo opòtinite sou mache lokal ak dyaspora. Kreyòl pa sèlman yon lang, men yon zouti estratejik pou inovasyon ak kwasans antrepriz!

#jou3 #tach3 #kreyòl #kwaaze #konkou
#eksperyans
Mwen sonje premye fwa mwen deside vann ti pwodui sou entènèt, mwen t ap ezite paske mwen te panse li t ap pi bon si m te fè tout bagay an fransè oswa anglè. Men yon zanmi fè m sonje: “Pouki ou pa kòmanse ak sa ou deja genyen? Fè l nan lang ou santi w pi alèz la.” Kreyòl se sa ki natirèl pou mwen, e li te bay pwojè a yon touche espesyal ki te fè m pi konekte ak kliyan yo.
Mwen kreye afich ak mesaj pwomosyonèl an kreyòl epi pibliye yo sou rezo sosyal. Rezilta yo te depase atant mwen! Moun yo pa sèlman apresye pwodwi m yo, men yo te fè kòmantè ki montre yo santi yo pi pwòch akòz fason m kominike. M anwiye ak moun, reponn kesyon yo san pwoblèm, e sa kreye yon anviwònman kote kliyan yo santi yo byen.
Leson m aprann: Ou pa bezwen imite lòt moun oswa fòse w sèvi ak lang etranje pou reyisi. Kreyòl pèmèt mwen pa sèlman eksprime tèt mwen lib, men li vin tounen yon zouti kle nan biznis mwen. Kounye a, mwen konprann pi byen fòs ki genyen lè w aji san konplèks nan kilti pa w. Fò w toujou sonje: "Valè se nan sa ou ye ak sa ou deja genyen."